Και η φωνή του παπα-Φώτη ακούστηκε σιγανή,σοβαρή, όλο τρυφερότητα:
Παιδιά μου, σα νυχτολούλουδο μου φαίνεται κάποτε η ψυχή του ανθρώπου...όλη μέρα είναι κλεισμένη,κι όταν πέσει η νύχτα, ξεθαρρεύεται κι ανοίγει.Γι αυτό κι απόψε, έτσι που σας νιώθω κοντά μου, μέσα στο σκοτάδι, νογώ την ψυχή μου ν ανοίγει...μια φορά στο βουνό του Μανολιού , σας είχα υποσχεθεί, το θυμάστε, πως κάποτε θα σας εξομολογηθώ κι εγώ την ζωή μου, γιατί ντρέπουμε να σκύβετε να μου φιλάτε το χέρι και να μη ξέρετε ποιος είμαι και τι χέρι φιλάτε...
_Κι εμάς οι ψυχές μας απόψε είναι ανοιγμένες γέροντα μου, είπε ο Μανολιός συγκινημένος..ακούμε.....
_ Είναι ένα χωριό στην Προποντίδα, αντίκρα στη Βασιλεύουσα, άρχισε ο παπα-Φώτης με συρτή, υπομονετικιά φωνή, σα να δηγόταν παραμύθι, είναι ένα χωριό μικρό,χαριτωμένο, γεμάτο κήπους, στην άκρα της θάλασσας, και το λένε Αρτάκη. Εκεί γεννήθηκα. Παπάς ήταν ο πατέρας μου, αυστηρός, λιγομίλητος,άγριος..σαν τους ασκητές που βλέπουμε σε παλιές εκκλησίες, ζωγραφισμένους στους τοίχους.Παπάς ήταν ο πατέρας μου, παπάς κι ο παππούς μου, παπά ήθελαν να με κάνουν και μένα.Μα εγώ μέσα μου δεν ήθελα..εγώ λατάριζα ταξίδια και εμπόρια, να γεμίσω τα σεντούκια μου με χρυσάφι, ν αγοράσω τουφέκια, ν αρματώσω ανθρώπους και να λευτερώσω την Αρτάκη από τον Τούρκο. Είχα, βλέπετε, γεννηθεί αντάρτης, και το μυαλό μου ήταν γεμάτο αγέρα.Όμως φοβόμουν τον πατέρα μου, άλλον άνθρωπο στην ζωή μου δεν φοβήθηκα..τον φοβόμουν και πήγαινα ταχτικά στο σχολειό κι ήμουν ο καλύτερος μαθητής, όχι από αγάπη αλλά από φόβο..κι όταν έβγαλα το το σχολειό της Αρτάκης,η συγχωρεμένη η μάνα μου-άγια γυναίκα- ετοίμασε το μπαούλο μου..έβαλε μέσα τ ασπρόρουχά μου, ένα κόνισμα της Βάφτισης του Χριστού, παξιμάδι,φουντούκια, σταφίδες και ξερά σύκα πασπαλισμένα με σουσάμι, και μ έστειλαν στην Πόλη, στη Θεολογική σχολή. Μα που υπομονή, που αγάπη στο Θεό, να στρωθώ στη θεολογία!! Εγώ ήμουν αντάρτης, πήγαινα απάνω κάτω στην Πόλη, σα δαιμονισμένος, τα μάτια μου σάστιζαν από την ομορφιά της..κι ένα μονάχα είχα στον νου μου:πως θα ελευθερωθούν τα άγια αυτά χώματα και τα άγια αυτά νερά από τον Τούρκο.....Όπου μια μέρα, να,ξεσπάει ο καταραμένος πόλεμος του 97. Κόρωσε το μυαλό μου..να η στιγμή, φώναξα, να διώξουμε τον Τούρκο ως την Κόκκινη μηλιά! Κατάφερα , μπήκα κρυφά σ ένα καράβι, άραξα σ ένα Ελληνικό ακρογιάλι, ντύθηκα αντάρτης, πήρα τουφέκι, ζώστηκα φεσεκλίκια, έβαλα τσαρούχια και πήγα να πολεμήσω την Τουρκιά...............
Ο παπα-Φώτης...(Απόσπασμα απο το Χριστός ξανασταυρώνεται του Ν Καζαντζάκη
